ترابری یا حمل و نقل چیست

ترابری یا حمل و نقل چیست

یکی از مسائلی که تمامی ما به طور روزانه با آن سر و کار داریم، مساله ترابری یا حمل و نقل است. زندگی تمام ما وابسته به این مساله شده است، اما آیا تابحال در مورد این واژه فکر کرده ایم؟ به معانی آن یا مطالبی در مورد مصادیق و کاربرد آن؟ با ما همراه باشید تا در این باره برای شما توضیح دهیم.

معنی ترابری یا حمل و نقل

ترابری، ترابرد یا حمل و نقل (به انگلیسی: Transport) (چه زیباست که واژه پارسی "ترابری" را به جای واژه عربی "حمل و نقل" به کار ببندیم) به جابجایی یا انتقال انسان، حیوان یا کالا، از جایی به جای دیگر گفته می‌شود. شیوه ترابری می‌تواند هوایی، زمینی (ریلی یا جاده‌ای)، دریایی، کابلی، خط لوله‌ای و فضایی باشد. ما میتوانیم این رشته را به بخش های زیرساخت، ابزارهای ترابری (وسایل نقلیه)، و بهره‌برداری تقسیم کنیم. ترابری، علی رغم ظاهر ساده ان، بازرگانی میان انسان‌ها را فراهم می‌کند که در شکل‌گیری تمدن‌ها نقش بنیادین داشته‌است. رشد اقتصادی همیشه ارتباط مستقیمی با ظرفیت سامانه‌های ترابری و معقولیت آن‌ها داشته‌است. زیرساخت‌ها و بهره‌برداری از سامانه‌های ترابری بازتاب های بسیار در کاربری زمین‌ها داشته و ترابری بزرگترین بخش مصرف‌کننده انرژی است و همین امر به موضوع ترابری پایدار اهمیت بسیار داده‌است. ترابری یا حمل و نقل و سامانه‌های ترابری در موضوع گردشگری نقشی مهم دارد.

واژه شناسی ترابری

واژه ترابری از پیشوند پارسی ترا- به معنی فراسو و آن‌سو، و واژه بری از فعل بردن ساخته شده‌است. پیشوند ترا- از پیشوندهای کهن زبان پارسی است که در پارسی باستان نیز همین‌گونه کاربرد را داشته‌است و هم‌معنی و هم‌ریشه با Trans در انگلیسی است. ترابری از دید واژگانی به معنی بردن به آن‌سوی دیگر است.

جنبه های مختلف ترابری

زیرساخت‌ها، سازه‌های ثابتی هستند که به وسایل نقلیه اجازه رفت و آمد می‌دهند. زیرساخت می‌تواند شامل شبکه‌های حمل و نقل مانند: جاده‌ها، خطوط راه‌آهن، راه‌های هوایی، راه‌های آبی، خطوط لوله حمل مواد، و غیره باشد.

پایانه‌ها مانند: فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های راه‌آهن، ایستگاه اتوبوس، و بندرها، محل‌هایی هستند که مسافرین و محموله‌ها می‌توانند از یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر انتقال داده شوند.

پول تامین زیر ساخت از کجا می اید؟

تأمین مالی ساخت زیرساخت‌ها به دو نحو منابع خصوصی یا منابع دولتی انجام می گیرد. شرکت‌های ترابری یا حمل و نقل برای استفاده عموم یک ضرورت به حساب می‌آیند. در بسیاری از کشورها، تأمین مالی جاده‌ها، خطوط ریلی و فرودگاه‌ها از طریق سامانه مالیات انجام می‌شود. ساخت پروژه‌های زیرساختی جدید می‌تواند نیاز به بودجه‌های هنگفت داشته باشد که معمولاً از طریق قرض‌گیری انجام می‌شود و این باعث میشود تا بسیاری از صاحبان زیرساخت‌ها، برای استفاده از زیرساخت هزینه دریافت کنند، برای مثال در فرودگاه‌ها عوارض فرود و در جاده‌ها عوارض عبور دریافت می‌شود. مستقل از این هزینه‌ها، ممکن است نهادهای مختلف برای خرید خودرو یا وسیله نقلیه، مالیات وضع کنند. معمولاً به دلیل پیش‌بینی نادرست میزان مسافران و تخمین بیش از حد آن، سود بدست آمده از ساخت زیرساخت، کمتر از میزان پیش‌بینی شده بدست می‌آید.

بهره‌برداری

بهره‌برداری، دربرگیرنده فعالیت‌هایی است که کنترل سامانه را انجام می‌دهند (مانند چراغ‌های راهنمایی و شیب‌سنج‌ها، خط گردان‌های راه‌آهن، کنترل شدآمد هوایی، و جز اینها)، و همچنین سیاست‌هایی مانند چگونگی اداره امور مالی ترابری (مانند استفاده از عوارض جاده‌ای یا مالیات سوخت در ترابری بزرگراهی).

در حالت کلی، طراحی شبکه در حوزه مهندسی عمران و برنامه‌ریزی شهری، طراحی وسایل نقلیه در حوزه مهندسی مکانیک و گرایش‌های تخصصی آن، مانند مهندسی دریا و مهندسی هوا-فضا، و بهره‌برداری‌ها نیز معمولاً تخصصی شده‌اند؛ هرچند که ممکن است متعلق به پژوهش بهره‌برداری یا مهندسی سامانه‌ها باشند.

رابطه بین ترابری یا حمل و نقل و ارتباطات

ترابری و ارتباطات جایگزین و مکمل یکدیگرند و رابطه ای کاملا دو طرفه دارند. با اینکه ممکن است ارتباطات کاملاً پیشرفته بتواند جایگزین ترابری شود و شخص به جای دیدن کسی از نزدیک، به او تلگراف، تلفن، دورنگار یا ایمیل بزند، ولی نمیتواند جای ترابری یا حمل و نقل را بگیرد، البته پیشرفت در ترابری بدون ارتباطات غیرممکن است. ارتباطات برای سامانه‌های ترابری پیشرفته حیاتی و ضروری است، از خطوط راه‌آهن دارای یک خط که می‌خواهند در هر دو جهت از آنها قطار عبور کند تا کنترل خطوط هوایی که همیشه باید از محل هواپیما در آسمان اطلاع داشته باشد؛ بنابراین، تجربه نشان داده است که افزایش و پیشرفت یکی، به توسعه بیشتر دیگری می‌انجامد. برای پیاده‌سازی ارتباطات در ترابری شیوه‌های وسیله نقلیه-به-زیرساخت و وسیله نقلیه-به-وسیله نقلیه وجود دارد.

مثلث ترابری، فعالیت‌ها، و کاربری زمین

یک رابطه و ارتباط مشهور بین تراکم توسعه و انواع ترابری یا حمل و نقل وجود دارد. تراکم عبارت است از نسبت مساحت فضای ساخته شده به مساحت زمین. طبق یک قانون کلی، تراکم‌های یک‌ونیم یا کمتر برای خودروها مناسب هستند، و تراکم‌های شش و بیشتر برای قطارها. محدوده تراکم‌های بین حدود دو تا چهار از قواعد قراردادهای ترابری خصوصی یا همگانی خیلی پیروی نمی‌کنند. بسیاری از شهرها دارای این میزان تراکم بوده و از مشکلات ترافیکی رنج می‌برند. جابجایی سریع شخصی ممکن است این خلاء را پر کند.

کاربری زمین از فعالیت‌ها پشتیبانی می‌کند. این فعالیت‌ها از لحاظ فضایی از هم فاصله دارند. مردم احتیاج دارند از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر بروند (به عنوان مثال از خانه به محل کار یا خرید، و بازگشت به خانه).

ترابری یک خواسته برآمده است که وجودش برای فعالیت‌هایی که در انتهای سفرها انجام می‌شوند لازم است. بهره‌گیری بهتر از کاربری زمین فاصله بین فعالیت‌های عادی و روزمره (مانند خانه و خرید آذوقه) را کاهش می‌دهد، و مکان‌های توسعه یافته دارای تراکم بیشتر را نزدیک خطوط ترابری و مراکز فعالیت قرار می‌دهد. کاربری زمین نامناسب باعث تمرکز فعالیت‌ها (مانند مشاغل) در محل به دور از سایر مقصدها (مانند خانه و فروشگاه‌ها) می‌شود.

راه‌هایی برای صرفه‌جویی در تراکم وجود دارد. باید توجه کرد که بسیاری از زمین‌ها می‌توانند کاربری‌های بهتری از کاربری ترابریی داشته باشند. تسهیلات ترابریی به زمین نیاز دارند و در شهرها سطوح آسفالت و سنگفرش شده (شامل خیابان‌ها و پارکینگ‌ها) به راحتی تا بیش از بیست درصد کل کاربری زمین‌ها را دربرمی‌گیرند. یک سامانه ترابری خوب می‌تواند از هدر رفتن زمین به این میزان، جلوگیری نماید.

رابطه بین ترابری، انرژی، و محیط زیست

ترابری یا حمل و نقل در جهان ما، یکی از بخش‌های عمده و اصلی مصرف‌کننده انرژی است. بیشتر ترابرها از سوخت‌های هیدروکربنی استفاده می‌کنند که اگر این سوخت‌ها ناقص بسوزند، تولید آلودگی می‌کنند. با وجود اینکه وسایل نقلیه در ایالات متحده نسبت به گذشته به علت مقررات زیست‌بومی آلودگی کمتری ایجاد می‌کنند، اما در مقابل این عمل، به دلیل افزایش تعداد وسایل نقلیه و میزان استفاده‌ای که از هر یک از آنها می‌شود، این کاهش الودگی تقریبا بی‌اثر شده‌است. سوخت‌های با آلایندگی کم می‌توانند آلودگی را کاهش دهند. گاز مایع به عنوان یکی از سوخت‌های با آلایندگی کم شناخته شده‌است. میزان آلایندگی هیدروژن از گاز مایع نیز کمتر است.

یک روش دیگر بالا بردن کارایی وسایل نقلیه‌است، که کاهش آلودگی و اتلاف را به‌وسیله ایجاد کاهش در مصرف انرژی به همراه دارد. اگر امکان بهره‌گیری از نیروی الکتریسیته در وسایل نقلیه وجود داشته باشد، موتورهای الکتریکی بهترین گزینه هستند. راه دیگر تولید انرژی با استفاده از یاخته‌های سوختی است که کارایی‌شان دو تا پنج برابر موتورهای گرمایشی مرسومی است که در وسایل نقلیه وجود دارند. یک روش ترکیبی و بسیار مؤثر طراحی وسایل ترابری زمینی به شکلی است که مقاومت هوا در مقابل آن‌ها کم شود، جالب است بدانید که این وسایل ۷۵ درصد از انرژی خود را صرف غلبه بر مقاومت هوا می‌کنند. روش دیگر بازیافت انرژی است که در اثر ترمز از دست می‌رود؛ به‌کارگیری این روش نیازمند یک وسیله نقلیه پیچیده‌تر است.

تقسیم بندی انواع ترابری

• غیرانسانی: جابجایی با نیروی حیوانات
• هوانوردی
• ترابری کابلی
• ترابری انتقالی
• ترابری با نیروی انسانی
• ترابری پیوندی
• ترابری جاده‌ای موتوری
• ترابری غیرجاده‌ای موتوری
• جابجایی سریع شخصی (شبیه یک سرویس تاکسی خودکار)
• ترابری لوله‌ای
• ترابری ریلی (راه‌آهن)
• ترابری دریایی
• ترابری فضایی
• ترابری در دیگر سیاره‌ها
• ترابری‌های پیشنهادشده برای آینده